Waar is de Fluwelen Revolutie te vinden?

Nog maar twintig jaar bestaat dit land. En sinds 23 jaar leeft dit land in vrijheid. Ik heb het over Tsjechië. Communistische onderdrukking zorgde ervoor dat de bevolking een slecht bestaan had. Nu is het wel anders, mooie huizen, keurige flatgebouwen, maar nog steeds in de trieste kleuren van voor 1989. Ik ben in de stad Brno en overnacht in een van deze flatgebouwen, overal zit keurig verf, ik denk ook dat de gebouwen na 1993 zijn gebouwd. Alle moderne gemakken zitten er in, maar de sfeer van het communisme hangt in het landschap, wat dat is ? Geen idee.

In de stad Brno ben ik opzoek naar de geschiedenis van dit gebied. En daar is genoeg over te lezen. Echter, het nadeel is dat de informatie uitsluitend in het Tsjechisch is te lezen. In de musea wordt ik aan gesproken met drie woorden Engels, om vervolgens de verhalen in het Tsjechisch over me heen te storten. De A4-tjes die ze uitdelen geven een erg globale schets. En dat is jammer. Ik wordt overal keurig geholpen, de Tsjechen zijn enorm aardig maar er is voor mij geen mogelijkheid om me in deze mensen te verdiepen. Of toch Tsjechisch leren.

Ik koop de paar dunne boekjes die ze in het Engels hebben. Het verleden van dit land is de moeite waard om te vertellen. De Praagse lente, Charta 77 en de fluwelen revolutie. Allemaal begrippen die we een keer gehoord hebben maar waar we niks van weten. Jammer dat dit ook zo blijft, wat de persoonlijke verhalen zijn de moeite waard, en er zijn genoeg mensenin deze stad die deze gebeurtenissen bewust hebben mee gemaakt.

Wat is hier wel te ervaren? Nou, er staat een prachtige toren. Deze toren hoorde bij het eerste stadhuis van de stad, en vanaf de top heb je een adembenemend uitzicht over de stad. Vanaf de toren heb je uitzicht op de oude Petra a Pavla kathedraal ( Petrus en Paulus). Ga je een beetje meer naar rechts, dan zie je Spilberk. En kasteel boven op een heuvel, midden in de stad. Het was even zoeken maar dan heb je vanaf deze heuvel ook weer een prachtig uitzicht. De Kazematten van Spilberk zijn ook zeker een bezoekje waard. Als gevangenis werden de kazematten gebruikt, dat betekend ook dat deze als martelkamer is gebruikt. Het verhaal gaat dat in een deel van deze gangen veel ratten zaten die de vastgeknoopte gevangen levend aten. Volgens de gids hoef ik me daar geen zorgen om te maken en was het ook een verzinsel, ja ja.

Als laatste bezocht ik het Moravisch Museum. Moravië is de naam van het gebied waar Brno in ligt. Sterker nog, het is de hoofdstad van dit gebied. Vroeger, voordat de Habsburgers er waren was dit een hertogdom dat delen van het huidige Tsjechie, Duitsland, Slowakije en Polen besloeg. En dan eindelijk ook een zaal met een tentoonstelling over de Praagse lente, de opstand die in 1968 begon om wat meer vrijheid te krijgen in de communistische dictatuur. Maar de plannen van Dubcek ( later natuurlijk Havel) werden meteen de kop in gedrukt. Het Sovjet leger werkte elke vrijheid tegen, dit konden ze doen door de afspraken die gemaakt waren in het Warschaupact na de Tweede Wereldoorlog.

Verder lagen er veel brieven van de oprichters van Charta 77. Daar ga ik van uit. Alles was weer enkel in het Tsjechisch. De namen Havel, Kohout en Charty 77 herkende ik op de bijschriften. Maar wat er staat? Het blijft Tsjechisch voor mij. En dat vind ik jammer. Ik wil graag weten hoe de bevolking in Brno de tijd ervaarde die ik onbewust mee maakte als baby. Als baby van anderhalf krijg je niks mee van de fluwelen revolutie en juist daarom wil ik er nu wat van leren. Want nog zo kort geleden was dit een totaal ander land. (met name voor 1989) Waarschijnlijk zien ze dit nog niet als iets voor in een museum. Het is natuurlijk nog maar redelijk kort geleden. De museumzalen staan vol met het oude Moravische rijk in de middeleeuwen. Maar wat er in de tweede helft van de twintigste eeuw gebeurde is klaarblijkelijk niet interessant genoeg, en lang geleden genoeg, om aan deze toerist te vertellen. Dan kom ik over twintig jaar wel weer terug, en geniet ik nu van het Moravische rijk.

Arend Dubbelboer
5 oktober 2013
Brno, Tsjechië